Drgania i fale

• 1. Doświadczenie Wahadło Foucault  
  (Nr 240/2018 - Rawiak Faustyna )  
  

  Przedmioty:	patera, kubek, kulka, nitka, klej
  Opis:	W środku denka przeźroczystego kubka nakłuwamy otworek, przez który przewlekamy nitkę. Zewnętrzny koniec nitki przyklejamy do denka kubka, co zapobiegnie spadaniu nitki obciążonej kulką. Kulka na tak umocowanej nitce stanowi wahadełko. Umieszczamy je na obrotowej podstawie. Nadajemy kulce ruch wahadłowy przez delikatne wahadłowe przesuwanie kubka w poziomie wzdłuż ustalonego kierunku, nie nadając bocznych odchyleń, aby kulka wahała się w jednej płaszczyźnie. Stawiamy delikatnie kubek z wahającą się kulką na płycie obrotowej. Kulka waha się w ustalonej płaszczyźnie. Jeżeli teraz obrócimy płytę, to kierunek płaszczyzny wahań nie zmieni się, mimo że cały układ się obraca. Płaszczyzna wahań jest ciągle w stałym położeniu w przestrzeni, gdyż nie ma żadnych bocznych poziomych sił, które działałyby na kulkę. Nie ma więc powodu, aby kulka miała wyjść z ustalonej uprzednio płaszczyzny wahań. To zjawisko obserwowane z zewnątrz układu wydaje się zrozumiałe, gdyż wyjaśnia je w pełni zasada bezwładności. Jednakże dla obserwatora obracającego się wraz z układem płaszczyzna wahań ciągle zmienia swój kierunek, co świadczy właśnie o tym, że ten obserwator jest w układzie nieinercjalnym.
  Uczeń:	Rawiak Faustyna
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa im. H. Sienkiewicza
  Miejscowość:	Tereszpol-Kukiełki
  Nauczyciel:	Kłubko Małgorzata

   
• 2. Drgające piłeczki  
  (Nr 151/2016 - Mróz Agnieszka )  
  

  Przedmioty:	2 kamertony, 3 piłeczki pingpongowe, taśma, nić, 2 stojaki, młoteczek
  Opis:	2 kamertony ustawiamy tak, aby pudła rezonansowe były na przeciw siebie. Przy drugim kamertonie umieszczamy piłeczkę pingpongową zawieszoną na nitce, rozwieszonej pomiędzy dwoma stojakami. piłeczek jest trzy. Uderzamy młoteczkiem w pierwszy kamerton. Drgania tworzą falę dźwiękową która przenosi się na drugi kamerton. Drugi kamerton drga i wprawia w ruch piłeczkę. Jednocześnie w wyniku rezonansu porusza się trzecia piłeczka której nić jest jednakowej długości.
  Uczeń:	Mróz Agnieszka
  Szkoła:	Gimnazjum w Gorzkowie
  Miejscowość:	Gorzków
  Nauczyciel:	Żurek Alicja

   
• 3. Emisja promieniowania cieplnego  
  (Nr 163/2016 - Kolano Klaudia )  
  

  Przedmioty:	dwie jednakowe półlitrowe butelki szklane, duża przezroczysta butelka szklana, karton papieru białego i czarnego, nożyczki, klej, plastikowa rurka, zabarwiona woda, gorąca woda
  Opis:	Przebieg doświadczenia:W zakrętkach dwóch, identycznych przezroczystych butelek wykonujemy dziurki. Otwory łączymy plastikowym wężykiem, uszczelniając połączenia plasteliną. Do wężyka wprowadzamy krople zabarwionej wody i zakręcamy butelki. Dużą butlę oklejamy z jednej strony czarnym, a z drugiej białym papierem. Większą butlę ustawiamy między mniejszymi. Do dużego naczynia wlewamy gorącą wodę. Obserwacje: Po wlaniu gorącej wody do największego naczynia, Kropla cieczy przesuwa się od strony butelki znajdującej się obok czarnej powierzchni w stronę butelki sąsiadującej z biała kartką.
  Uczeń:	Kolano Klaudia
  Szkoła:	I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej
  Miejscowość:	Zamość
  Nauczyciel:	Bochyńska Małgorzata

   
• 4. Grające kieliszki  
  (Nr 142/2015 - Konofał Kacper )  
  

  Przedmioty:	Kieliszki, woda
  Opis:	Do kieliszków nalano wody. Poziom wody jest różny. Uczeń zanurza palec w wodzie i ruchem kulistym wzdłuż obwodu kieliszka. Powstało drganie, które tworzyło falę dźwiękową. uczeń dostroił INSTRUMENT dolewając wody. Wysoki poziom wody tworzy wysoki dźwięk. Uczeń wykonuje prosty utwór muzyczny.
  Uczeń:	Konofał Kacper
  Szkoła:	Gimnazjum w Gorzkowie
  Miejscowość:	Gorzków
  Nauczyciel:	Żurek Alicja

   
• 5. Karuzela Helmholtza  
  (Nr 266/2018 - Mazurek Kacper - I miejse w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	Komputer, wzmacniacz, głośniki, 4 bombki choinkowe, listewki, drut.
  Opis:	Karuzelę zbudowaną z bombek choinkowych przyklejonych do skrzyżowanych listewek tak, że otwory bombek są skierowane stycznie do okręgu, po którym się poruszają umieszczamy w zasięgu dźwięku o odpowiedniej częstotliwości i natężeniu. W wyniku rezonansu bombka i powietrze znajdujące się wewnątrz szyjki bombki zaczyna drgać pod wpływem dźwięku wydobywającego się z głośnika. Drganie powietrza zaczyna działać jak tłok, który ściska powietrze znajdujące się wewnątrz bombki. Natomiast te zaczyna uchodzić przez otwór przez co następuje odrzut, który wprawia w ruch karuzelę.
  Uczeń:	Mazurek Kacper
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa im. Jana Króla
  Miejscowość:	Nielisz
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 6. Muzyka okiem Fizyka  
  (Nr 33/2015 - Kolano Klaudia - wyróżnienie w 2015 roku   )  
  

  Przedmioty:	-plastikowy, przezroczysty wężyk o średnicy 1cm i długości 20cm X 8 -plastikowy, przezroczysty wężyk o średnicy 1cm i długości 4cm X7 -plastelina -woda -strzykawka -gumki recepturki X9 -długie wykałaczki X 8 -tuner (stroik muzyczny)
  Opis:	Przebieg doświadczenia: 1. Zatykamy plasteliną jeden koniec długiej rurki. 2. Łączymy ze sobą wszystkie rurki ( w schemacie: długa, krótka, długa, krótka itd.) za pomocą wykałaczek tworzymy szkielet instrumentu i obwiązujemy je gumkami (tak jak na zdjęciu). 3. Do zatkanych rurek nalewamy wody. 4. Dostrajamy dźwięki poprzez dolewanie lub odlewanie wody ( do tego służy nam strzykawka), to zależy od wysokości dźwięku: im niższy dźwięk tym niższy poziom wody.. Aby dobrze dostroić rurki używam tunera, lecz wiem że nie wszyscy go posiadają , dlatego podam ile centymetrów musi być wody w danych rurkach do konkretnych dźwięków gamy C- dur. c1 ? 4cm a1 ? 11,5 cm d1 ? 5,5 h1 ? 12,5 cm e1 ? 7,5 cm c2 ? 13 cm f1 ? 8,3 cm g1 ? 9,5 cm Wyjaśnienie : Słup powietrza ( wydobywanego z płuc grającego) skierowany na brzeg rurki rozbija się tworząc fale dźwiękową, która zostaje wzmocniona w rurze przez system odbić tworząc dźwięk.
  Uczeń:	Kolano Klaudia
  Szkoła:	I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej
  Miejscowość:	Zamość
  Nauczyciel:	Bochyńska Małgorzata

   
• 7. Rezonans  
  (Nr 214/2017 - Krawczyńska Karolina - IV miejse w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	pręty różnej długości, deska z kółkami lub samochodzik zabawkowy, klej do mocowania
  Opis:	Staramy się wprawić w ruch zabawkę w taki sposób, aby wybrany pręt wykonywał drgania.
  Uczeń:	Krawczyńska Karolina
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Michalowie
  Miejscowość:	Michalów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 8. Zastosowanie fali elektromagnetycznej w komunikacji  
  (Nr 32/2015 - Wasąg Szymon )  
  

  Przedmioty:	- Bateria płaska 4.5V x3 - Włącznik chwilowy - Włącznik 1/0 - Transformator dzwonkowy lub inny o podobnych parametrach - Żarówka 2.5V lub 3.6V - Przewód miedziany - Drut miedziany ? Kawałki blachy ? Dwie deseczki na podstawy ? Opiłki żelaza i
  Opis:	Wykonanie Wykonujemy moduł nadawczy według rys. 1. Iskrownik (4) wykonujemy z dwóch kawałków miedzianego drutu. Przerwa na iskrowniku nie powinna być większa niż 0,5mm. Transformator podłączamy w taki sposób by uzwojenie wtórne było podłączone do baterii a pierwotne do iskrownika. Dwie baterie łączymy szeregowo. Antenę wykonujemy z kawałka blachy. Moduł odbiorczy wykonujemy zgodnie z rys.2. Przedstawiony na rysunku element nr 11 tzw. kocher wykonujemy z 3 cm rurki plastikowej zatkanej z obu stron dwoma korkami gumowymi. W korkach umieszczamy dwie igły tak aby ich końce wewnątrz rurki były oddalone od siebie o ok. 3mm. Rurkę wypełniamy mieszaniną opiłków żelaza i srebra lub żelaza i miedzi w proporcji 2:1. Antenę, kocher, żarówkę i baterie łączymy zgodnie ze schematem. Oba moduły podłączamy do uziemienia i ustawiamy anteny naprzeciw siebie. Po włączeniu odbiornika wysyłamy sygnał przyciskiem nr 7 w urządzeniu nadawczym. Co się dzieje? Żarówka zapala się. Dlaczego tak się dzieje? Po naciśnięciu przycisku nr 7 w urządzeniu nadawczym, na iskrowniku przeskakuje iskra, która powoduje wysłanie impulsu fali elektromagnetycznej do odbiornika. Impuls odebrany przez antenę modułu odbiorczego powoduje takie ułożenie opiłków w rurce, które zamyka obwód i zapala żarówkę. Gdy delikatnie uderzymy w koher obwód przerwie się i żarówka zgaśnie.
  Uczeń:	Wasąg Szymon
  Szkoła:	Gimnazjum w Samorządowym Zespole Szkolnym im. Dzieci Zamojszczyzny w Biszczy
  Miejscowość:	Biszcza
  Nauczyciel:	Żymiełko Barbara

   

Elektryczność

• 9. Cewka Tesli  
  (Nr 253/2018 - Rataj Piotr - wyróżnienie w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	- Bateria 9v - Przełącznik - Rezystor - Tranzystor - Uzwojenie pierwotne - Uzwojenie wtórne
  Opis:	Po włączeniu obwodu prąd płynie przez rezystor i tranzystor do uzwojenia pierwotnego- wytwarzająca fale elektryczno-magnetyczne. Uzwojenie wtórne przejmuje te fale i je wzmacnia na skutek czego lampa jarzeniowa przy zbliżeniu świeci.
  Uczeń:	Rataj Piotr
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa w Sułowie
  Miejscowość:	Sułów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 10. Działanie maszyny elektrostatycznej  
  (Nr 78/2015 - Kidała Kacper - I miejse w 2015 roku   )  
  

  Przedmioty:	Budowana przez ucznia maszyna elektrostatyczna (płyty winylowe, belki plastikowe, płyta drewniana, elementy metalowe, puszki po napojach, zakrętki od butelek)
  Opis:	Działanie maszyny elektrostatycznej w tym modela silniczka między puszkami po napojach, model do składu linii pola elektrostatycznego na piłeczce, piłeczka metalizowana wprawiana w ruch między puszkami po napojach.
  Uczeń:	Kidała Kacper
  Szkoła:	Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Osińska Ewa

   
• 11. Działanie turbiny wiatrowej  
  (Nr 147/2016 - Szubartowski Marcel - III miejse w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	Własnoręcznie wykonana turbina wiatrowa, suszarka, multimetr
  Opis:	Pobudzona do ruchu suszarką turbina generuje prąd
  Uczeń:	Szubartowski Marcel
  Szkoła:	Gimnazjum nr 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Osińska Ewa

   
• 12. Generator Van de Graaffa  
  (Nr 268/2018 - Typiak Karol - II miejse w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	Silniczek, plastikowa rura, puszka, długopis, gwóźdź, klej, taśma, przewody, bateria...
  Opis:	Zaprezentuję działanie zbudowanego przeze mnie miniaturowego generatora Van de Graaffa. Generator składa się z elektrody, którą jest puszka po napoju, na której gromadzą się ładunki z pasa z taśmy izolacyjnej napędzanego silniczkiem, który zasila bateria 9V.
  Uczeń:	Typiak Karol
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa im. Jana Króla
  Miejscowość:	Nielisz
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 13. Głośnik plazmowy: plazma i jej niezwykłe właściwości  
  (Nr 185/2017 - Kidała Kacper - I miejse w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	Głośnik plazmowy, świeczka, źródło dźwięku - telefon, drabina Jacoba wykonana z drutów
  Opis:	Prezentacja działania generatora wysokiego napięcia z modulacją sygnałem audio.
  Uczeń:	Kidała Kacper
  Szkoła:	Gimnazjum nr. 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Osińska Ewa

   
• 14. Ładowarka z zapalniczek  
  (Nr 168/2016 - Kostrubała Daniel )  
  

  Przedmioty:	Dwa elementy piezoelektryczne z zapalniczek, rurka, diody, przewody, śrut.
  Opis:	Elementy piezoelektryczne z zapalniczek umieszczam na przeciwnych końcach rurki. Wewnątrz znajduje się śrut, który może się swobodnie poruszać i uderzać w przetworniki. Elementy są połączone ze sobą. Pod wpływem wstrząsów śrut w rurce uderza w przetworniki a te generują napięcie elektryczne.
  Uczeń:	Kostrubała Daniel
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem
  Miejscowość:	Średnie Duże
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 15. Łączenie szeregowe i równoległe  
  (Nr 148/2016 - Lis Tomasz - II miejse w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	Własnoręcznie wykonana tablica z miernikami i opornikami
  Opis:	Pokaz zmiany oporu w łączeniu szeregowym i równoległym oporników.
  Uczeń:	Lis Tomasz
  Szkoła:	Gimnazjum nr 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Osińska Ewa

   
• 16. Mikrofon z ołówka  
  (Nr 169/2016 - Mazepa Konrad )  
  

  Przedmioty:	Grafit z ołówka, pudełko po zapałkach, bateria, słuchawki, przewody.
  Opis:	W pudełku mocuję dwa kawałki grafitu z ołówka a na nie kładę trzeci, który może swobodnie się poruszać. Tak wykonany mikrofon łącze do obwodu z baterią i słuchawkami. Drgania akustyczne powodują drgania grafitu i impulsy elektryczne, które można usłyszeć w słuchawce.
  Uczeń:	Mazepa Konrad
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem
  Miejscowość:	Średnie Duże
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 17. Model silnika elektrycznego  
  (Nr 229/2017 - Szewczyk Magdalena )  
  

  Przedmioty:	magnes neodymowy bateria miedziany drut
  Opis:	Za pomocą nożyczek odcinamy kawałek miedzianego drutu.Wykonanie ramki rozpoczynamy od zrobienia ?pętelki?. Pętelka musi być wykonana z odcina drutu z którego usunęliśmy izolację. Należy przy tym uważać, aby kawałki drutu nie stykały się ze sobą.Następnie wyginamy boki ramki. Rozmiary ramki dobieramy tak, aby druty je tworzące znalazły się około 0,5 cm od baterii. Wyginanie ramki kończymy przygotowaniem końcówek drutu do ślizgania się po górnej części baterii. Zbyt długie końcówki drutu należy odciąć, oczywiście za pomocą nożyczek.Przygotowaną w ten sposób ramkę mocujemy do baterii z magnesem.I już możemy podziwiać obracającą się ramkę, czyli działający model silnika elektrycznego.
  Uczeń:	Szewczyk Magdalena
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudnku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Jaremek Elżbieta

   
• 18. Silnik elektryczny  
  (Nr 226/2017 - Panas Katarzyna - wyróżnienie w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	filia aluminiowa, magnesy neodymowe, bateria, wkręt, drut miedziany, akumulator
  Opis:	Z podanych powyżej przedmiotów skonstruuję prowizoryczne silniki elektryczne.
  Uczeń:	Panas Katarzyna
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudnku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Jaremek Elżbieta

   
• 19. Uciekające kulki  
  (Nr 270/2018 - Bartoszczyk Weronika - wyróżnienie w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	pudełko, folia aluminiowa, małe kulki styropianowe, pleksa, szmatka.
  Opis:	W pudełku umieściłam folie i kulki styropianowe owiniente folią aluminiowa. Całość przykryłam pleksą. Po potrciu jej szmatką, są przyciągane przez szybkę. Po zbliżeniu palca - spadają, uciekają.
  Uczeń:	Bartoszczyk Weronika
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa im. Jana Króla
  Miejscowość:	Nielisz
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 20. Wkładka do buta z ładowarką  
  (Nr 167/2016 - Kostrubała Daniel )  
  

  Przedmioty:	Przetwornik piezoelektryczny, wkładka do buda, przewody, dioda
  Opis:	Zamocowany przetwornik piezoelektryczny we wkładce do butów umieszczonej w bucie w wyniku nacisku jest źródłem napięcia elektrycznego. Do wyprowadzonych na zewnątrz przewodów podłączę diodę. Jest o pomysł na ładowarkę do telefonu dla wszystkich, którzy chodzą, biegają.
  Uczeń:	Kostrubała Daniel
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem
  Miejscowość:	Średnie Duże
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 21. Wysokie napięcie z recyklingu- Generator Van de Graaffa  
  (Nr 146/2016 - Kidała Kacper - I miejse w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	Samodzielnie wykonany Generator Van de Graaffa, dzwonek Franklina, butelka lejdejska, świetlówka
  Opis:	Uczeń przedstawi działanie Generatora Van de Graaffa w doświadczeniu z dzwonkiem Franklina, świetlówką, liniami pola centralnego i butelką lejdejską
  Uczeń:	Kidała Kacper
  Szkoła:	Gimnazjum nr 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Osińska Ewa

   
• 22. Żarówka z grafitu w słoiku.  
  (Nr 66/2015 - Sobiński Piotr - III miejse w 2015 roku   )  
  

  Przedmioty:	Rysik ołówka, przewody, akumulator, słoik, świeczka, talerzyk, woda
  Opis:	Rysik podłączony do przewodów umieszczono w słoiku. Na talerzyku z wodą zapalono świeczkę i przykryto ją słoikiem z rysikiem. Po zgaśnięciu świeczki przewody podłączono do akumulatora. Rysik się świeci.
  Uczeń:	Sobiński Piotr
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudniku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   

Inne

• 23. Absorbcja promieniowania  
  (Nr 252/2018 - Misiarz Paulina - III miejse w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	dwie butelki, papier czarny i biały, wężyk, zabarwiona woda, żelazko
  Opis:	Montujemy zestaw taki jak na zdjęciu. Zbliżamy żelazko i obserwujemy zachowanie się kropli.
  Uczeń:	Misiarz Paulina
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa w Sułowie
  Miejscowość:	Sułów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 24. Armata na piłeczki do tenisa stołowego  
  (Nr 233/2018 - Kubaj Radosław )  
  

  Przedmioty:	piłeczka do tenisa stołowego, dezodorant, zapalniczka, kartonowa rurka, taśma klejąca
  Opis:	W kartonowej rurce zaklejamy jeden otwór. Następnie nad zaklejoną dziurą wykonujemy otwór. Na koniec do rurki wpsikujemy dezodorant, wkładamy piłeczkę i podpalamy zapalniczką dezodorant w otworze od zaklejonej stron. Pod wpływem ciśnienia piłeczka wystrzeli z tuby z efektem dzwiękowym
  Uczeń:	Kubaj Radosław
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa Im. Jana Pawła II w Łukowej
  Miejscowość:	Łukowa
  Nauczyciel:	Duńko Anna

   
• 25. Cofanie kolorów w czasie  
  (Nr 190/2017 - Świderek Michał - wyróżnienie w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	2 szklanki (szeroka i wąska), przezroczyste mydło w płynie, 3 barwniki spożywcze, 3 pipety, woda, 3 małe kubeczki
  Opis:	Do szerokiej szklanki wlewamy mydło w płynie i wkładamy wąską szklankę, do której nalewamy wody. W trzech małych kubeczka, barwimy mydło w płynie na różne kolory. Nabieramy pipetą zabarwione mydło w płynie i delikatnie wpuszczamy do mydła w szerokiej szklance, robiąc plamkę. Tak samo postępujemy z pozostałymi kolorami mydła. Kręcimy wąską szklanką - kolory mieszają się. Kręcimy w przeciwnym kierunku i wracamy do pierwotnego stanu tych kolorów.
  Uczeń:	Świderek Michał
  Szkoła:	Gimnazjum Nr 2 im. Papieża Jana Pawła II w Tomaszowie Lubelskim
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula

   
• 26. Domowy głośnik  
  (Nr 269/2018 - Grzyb Katarzyna - VI miejse w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	Miedziany drut, klej na gorąco, plastikowy pojemnik, baterie mini, plastikowy klocek, wtyczki ze starych słuchawek z kablem.
  Opis:	Należy skonstruować przewód elektryczny, a następnie odpowiednio przymocować go do plastikowych części, aby mógł powstać głośnik.
  Uczeń:	Grzyb Katarzyna
  Szkoła:	Gimnazjum im. Pawła Adamca w Łukowej
  Miejscowość:	Łukowa
  Nauczyciel:	Duńko Anna

   
• 27. Emisja promieniowania cieplnego.  
  (Nr 175/2016 - Szałata Patrycja )  
  

  Przedmioty:	2 małe butelki i 1 duża, kartka białego i czarnego papieru, gumowy wężyk, czajnik z gorącą wodą, zabarwiona woda
  Opis:	W zakrętkach dwóch przezroczystych butelek wykonujemy dziurki i łączymy je przezroczystym wężykiem uszczelniając połączenia plasteliną. Do wężyka wprowadzamy kroplę zabarwionej wody i zakręcamy zakrętki. Miedzy butelki wstawiamy dużą butlę. Małe butelki oklejamy - jedną białym a drugą czarnym papierem. Wlewamy do środkowej butelki gorącą wodę. Kropla cieczy przesuwa się od strony butelki oklejonej czarnym papierem w stronę butelki oklejonej białą kartką.
  Uczeń:	Szałata Patrycja
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudnku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Prokop Anna

   
• 28. Młyn świetlny.  
  (Nr 159/2016 - Szykuła Bartłomiej )  
  

  Przedmioty:	Szklany słoik z nakrętką, folia aluminiowa, czarna farba, korek, igła, klej, lampka.
  Opis:	Wycinamy z folii aluminiowej krążek z którego robimy wiatraczek. Matowe strony skrzydeł malujemy czarną farbą. Wiatraczek osadzamy na ostrzu igły umocowanej na korku. Korek przyklejamy do wewnętrznej strony pokrywki od słoika. W pokrywce robimy mały otwór. Podgrzewamy lekko słoik nad kuchenką lub w piekarniku i zaklejamy otwór taśmą. Gdy ustawimy słoik w słońcu lub pod lampką to wiatraczek będzie się kręcił. Lśniące części odbijają światło, natomiast części zaczernione absorbują je. Zróżnicowane odbijanie światła wprawia go w ruch.
  Uczeń:	Szykuła Bartłomiej
  Szkoła:	Gimnazjum nr 2 im. Papieża Jana Pawła II
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula

   
• 29. Silnik pulsacyjny  
  (Nr 261/2018 - Kłus Dagmara )  
  

  Przedmioty:	1.Słoik 2. Paliwo 3. Ogień
  Opis:	Robię dziurę w wieku słoika, napełniam słoik paliwem, wydmuchuje trochę powietrza i wstrząsami. Po zakręceniu słoika przybliżam ogień i obserwuję
  Uczeń:	Kłus Dagmara
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa w Michalowie
  Miejscowość:	Michalów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 30. Tornado w butelce.  
  (Nr 281/2018 - Buczkowska Ewa - IV miejse w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	Dwie przezroczyste butelki bez etykiet, dwie zakrętki, klej lub taśma klejąca, woda, wiertarka.
  Opis:	Przebieg doświadczenia: 1. W zakrętkach wykonujemy otwory o tej samej średnicy za pomocą wiertarki i sklejamy je zewnętrznymi stronami denek klejem lub taśmą klejącą, tak aby otwory na siebie nachodziły. 2. Napełniamy jedną butelkę wodą i zakręcamy przygotowaną wcześniej podwójną zakrętką. Do górnej zakrętki wkręcamy drugą, pustą butelkę (?do góry nogami?). 3. Chwytamy butelki jedną ręką tak , by pusta butelka znajdowała się na górze, po czym szybko odwracamy je do góry nogami i wykonujemy kilka szybkich obrotów, aby woda w butelce wirowała. Obserwacje: Woda wirując, tworzy charakterystyczny lej przypominający tornado. Wnioski: Wytworzony wir ma postać podobną do tych, które obserwujemy w życiu codziennym: w rzece lub przy wypuszczaniu wody z wanny. Wiry powstają wszędzie tam, gdzie prędkość przepływu dość gwałtownie się zmienia i nie bez znaczenia jest tutaj zjawisko lepkości. W wirze wytworzonym w butelce prędkość wody przy ściankach butelki jest w przybliżeniu równa zero, natomiast im bliżej osi wiru tym ich prędkość liniowa jest większa. Dlatego widząc na wodzie wir, można wywnioskować, że pod jej powierzchnią znajduje się jakaś nierówność. Z kolei tor cząsteczek wody jest spiralą. Wir w butelce pomaga przezwyciężyć siłę lepkości. Bez niego powietrze przeciskałoby się przez mały otwór między butelkami bańka po bańce. Siła odśrodkowa działająca na wir
  Uczeń:	Buczkowska Ewa
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula

   
• 31. Turbina słoneczna  
  (Nr 180/2016 - Szewczyk Katarzyna - wyróżnienie w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	duża plastikowa butelka,spray czarny,dwie szpilki, kawałek gumki, blacha aluminiowa z puszki po napoju, lampka biurowa
  Opis:	Plastikową butelkę malujemy sprayem. W dolnej części butelki wycinamy otwór w celu dopływu świeżego powietrza. Z aluminiowej puszki wycinamy kółko o średnicy 4 cm. Na jego środku robimy delikatne wgłębienie gwoździem. Następnie nacinamy kółko w czterech równych odstępach i odpowiednio wyginamy aby uzyskać kształt wiatraczka. W gwint butelki wbijamy szpilkę z nabitym wcześniej kawałkiem gumki na środku. Drugą szpilkę wbijamy prostopadle do pierwszej, tak aby przechodziła przez kawałek gumki. Umieszczamy wiatraczek na szpilce. Butelkę pomalowana czarnym sprayem oświetlamy lampką lub światłem słonecznym. Obserwujemy ruch wiatraczka. Po oświetleniu butelki wiatraczek obraca się. Zaczernione powierzchnie butelki absorbują silniej światło sztuczne lub naturalne, dlatego powietrze wewnątrz butelki znacznie się ogrzewa. Powiększa swoją objętość, staje się przez to lżejsze, unosi się do góry i wprawia w ruch wiatraczek. W tym czasie od dołu napływa zimne powietrze.
  Uczeń:	Szewczyk Katarzyna
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudnku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Prokop Anna

   
• 32. Wahajaca sie świeca.  
  (Nr 278/2018 - Ferenc Jakub - wyróżnienie w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	? świeczka ? igła lub ostry patyczek (np. do szaszłyków) ? zapalniczka lub zapałki ? dwa wysokie pojemniki ? nożyk
  Opis:	Przebieg: Na początku musimy nożykiem odkroić dolną końcówkę świeczki, tak, aby knot wystawał z obu stron. Następnie igłą lub ostrym patyczkiem przebijamy świeczkę w poprzek. Staramy się zrobić to możliwie najbardziej symetrycznie (przez środek świeczki). Kładziemy konstrukcję na dwóch wysokich pojemnikach, opierając na nich igłę lub patyczek. Chcemy, żeby świeczka mogła się swobodnie obracać pomiędzy pojemnikami. Podpalamy świeczkę z obu stron i czekamy aż zacznie się zachowywać niczym wahadło. Wyjaśnienie: Jak to się dzieje, że świeczka się waha? Za wszystko odpowiedzialny jest środek ciężkości. Jeśli dobrze wykonaliśmy doświadczenie i przebiliśmy świeczkę dokładnie przez środek, to po położeniu na pojemniki, nie powinna się poruszać. Podpalony knot powoduje topienie i parowanie materiału świeczki, przez co zaburzona zostaje równowaga. Świeczka przekręca się w jedną ze stron. Następnie ta strona szybciej się ?zużywa?, ponieważ ogień bardziej na nią wpływa. Następuje topienie i parowanie i sytuacja się powtarza dla drugiej ze stron.
  Uczeń:	Ferenc Jakub
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula

   

Optyka

• 33. Efekt Tyndalla  
  (Nr 181/2016 - Szewczyk Katarzyna )  
  

  Przedmioty:	woda, mleko lub białko kurze, przezroczyste naczynie, źródło światła o skocentrowanym strumieniu np. latarka
  Opis:	Wlewamy wodę do szklanki. Następnie do wody dodajemy kilka kropel mleka i dokładnie mieszamy. Włączamy latarkę i przykładamy do naczynia. Światło przechodząc przez naczynie staje się widoczne w postaci stożka Tyndalla. Jeżeli przez roztwór koloidalny przepuści się wiązkę światła, to następuje ugięcie się promieni na cząstkach fazy rozproszonej ( w naszym wypadku mleka).
  Uczeń:	Szewczyk Katarzyna
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudnku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Prokop Anna

   
• 34. Hologram i holografia  
  (Nr 244/2018 - Kłos Wiktoria )  
  

  Przedmioty:	? kartkę w kratkę (np. z zeszytu przedmiotowego) - linijka ? ostry nóż, skalpel lub krajak do szkła ? długopis ? plastikowe opakowanie po płycie CD ? Nożyczki ? Smartfon ? taśma lub mocny klej(np. Superglue)
  Opis:	Zaczynamy od narysowania na kartce trapezu, gdzie jego krótsza podstawa ma długość 1 cm, dłuższa ? 6cm a wysokość ? 3,5 cm. Następnie na bocznej ścianie kompaktowej pudełka CD odrysowujemy ?trapez?. Delikatnie i ostrożnie wycinamy go nożykiem lub innym ostrym narzędziem. Do wykonania doświadczenia potrzebujemy czterech takich samych elementów. Gdy będziemy już mieli wszystkie potrzebne kawałki przedmiotu łączymy je ze sobą za pomocą kleju lub taśmy. Złożony element ustawiamy krótszymi podstawami na smartfonie, na którym włączamy specjalny film przeznaczony do tego typu doświadczenia (np. z Youtube). Po dokładnym wykonaniu wszystkich czynności doświadczenie jest gotowe a zarazem bardzo efektywne i cieszy oko widza. Bardzo serdecznie polecam je wykonać.
  Uczeń:	Kłos Wiktoria
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
  Miejscowość:	Podhorce
  Nauczyciel:	Krystek Monika

   
• 35. Jak zaobserwować efekt Tyndalla?  
  (Nr 243/2018 - Jarosz Jakub )  
  

  Przedmioty:	woda; mleko; przezroczyste naczynie; źródło światła, które ma skoncentrowany strumień, np. latarka
  Opis:	Wykonanie: Zjawisko polega ogólnie na rozpraszaniu światła przez przezroczyste mieszaniny niejednorodne, zwane też koloidami. Najpierw należy nalać wody do naczynia i ustawić je w pobliżu ściany, po czym włączyć latarkę i przyłożyć ją do naczynia Warto zgasić oświetlenie i zaciemnić pomieszczenie, wtedy można zauważyć jak rodzaj cieczy ma wpływ na ilość światła docierającego do obiektu (np. ściany). Teraz trzeba dodać kilka kropel mleka do wody i dokładnie wymieszać, ponownie włączyć latarkę i przyłożyć do naczynia. Światło przechodzi przez naczynie i staje się widoczne w postaci stożka, to właśnie tzw. stożek Tyndalla. Wyjaśnienie: Gdy przez koloid przepuścimy wiązkę światła, wtedy następuje ugięcie się promieni na cząstkach fazy rozproszonej. Używając latarki o białym świetle można niekiedy zaobserwować także niebieszczenie wiązki promieni z góry, a czasem czerwienienie światła przechodzącego przez koloid. Wynika to z tego, że część światła białego rozprasza się szybciej, a część wolniej. Ciekawe jest, że im więcej dodaje się mleka do wody tym kolor stożka staje się ciemniejszy (przechodzi z pomarańczowego w czerwony), gdy mleka jest za dużo, stożek zanika.
  Uczeń:	Jarosz Jakub
  Szkoła:	Zespół Szkolno- Przedszkolny
  Miejscowość:	Bełżec
  Nauczyciel:	Maciąg Jolanta

   
• 36. Laserowy mikroskop  
  (Nr 127/2015 - Kozyra Patryk - V miejse w 2015 roku   )  
  

  Przedmioty:	laser, dwa kubki, zacisk, strzykawka
  Opis:	Strzykawkę zawieszamy pomiędzy dwoma kubkami, następnie wciskamy tłok w strzykawce, aby zawisła kropla wody, po czym laserem staramy się trafić w tą kroplę. Na otrzymujemy powiększony obraz mikrobów żyjących w kropelce wody. W załączeniu przesyłamy zdjęcia mikroskopu i obrazów otrzymanych za pomocą mikroskopu.
  Uczeń:	Kozyra Patryk
  Szkoła:	Gimnazjum im. Pawła Adamca w Łukowej
  Miejscowość:	Łukowa
  Nauczyciel:	Dąbrowska Agata

   
• 37. Wodny światłowód  
  (Nr 271/2018 - Skrzypik Anna )  
  

  Przedmioty:	laser, butelka z wypalonym otworem, miska, woda
  Opis:	W plastikowej butelce przez wypaloną dziurkę wypływa woda. Za butelką naprzeciwko dziurki ustawiamy laser. Wiązka laserowa przechodzi przez wodę w butelce i rozchodzi się w strumieniu wypływającej wody. Strumień wody zachowuje się tak, jak włókno szklane. Promień światła pada na powierzchnię tego strumienia i ulega całkowitemu wewnętrznemu odbiciu czyli odbicie. Takie zjawisko zachodzi w włóknach szklanych - światłowodach.
  Uczeń:	Skrzypik Anna
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny
  Miejscowość:	Złojec
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 38. Wyznaczanie prędkości światła  
  (Nr 215/2017 - Pańczyk Aleksandra - wyróżnienie w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	mikrofalówka, czekolada, linijka
  Opis:	Odwracamy talerz w mikrofali po to, aby nie obracał się. Ustawiamy na nim talerz z tabliczką czekolady. Włączamy mikrofalę na ok. 40s. Wyjmujemy czekoladę z mikrofali i zauważamy obszary o zróżnicowanym stopniu roztopienia. Mierzymy odległość pomiędzy dwoma roztopionymi obszarami -połowa długości fali. Odczytujemy częstotliwość mikrofalówki. Mnożymy długość fali przez częstotliwość i otrzymujemy prędkość.
  Uczeń:	Pańczyk Aleksandra
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Michalowie
  Miejscowość:	Michalów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 39. Złudzenia optyczne  
  (Nr 170/2016 - Wal Marcin - wyróżnienie w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	Karton, papier, przygotowane plakaty, zdjęcia i inne rekwizyty
  Opis:	Są sytuacje, że nasz mózg błędnie interpretuje obrazu pod wpływem kontrastu, cieni, użycia kolorów, przedmiotów, które znajdują się w pobliżu. Złudzenie wynika z mechanizmów działania percepcji, które zazwyczaj pomagają w postrzeganiu. W określonych warunkach jednak mogą powodować pozornie tylko prawdziwe wrażenia. W doświadczeniu pokażę kilka sytuacji, w których zazwyczaj błędnie określamy długość, kształt, kolor a nawet będziemy widzieli coś czego niem na rysunku. W doświadczeniu chcę sprawdzić czy złudzenia w rzeczywistości są takie same jak na ekranie w komputerze.
  Uczeń:	Wal Marcin
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem
  Miejscowość:	Średnie Duże
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 40. Znikająca butelka  
  (Nr 194/2017 - Pałka Błażej - wyróżnienie w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	szklanka, gliceryna, butelka, niski wazonik
  Opis:	Do szklanki z wodą wlewamy trochę gliceryny. Następnie do naszej szklanej butelki wlewamy glicerynę. Do wazonika wkładamy butelkę i tak oto widzimy jak butelka będąca pod powierzchnią wody z domieszką gliceryny zniknęła. Możemy zaobserwować w tym doświadczeniu zjawisko załamania światła.
  Uczeń:	Pałka Błażej
  Szkoła:	Zespół Szkół Publicznych im. Papieża Jana Pawła II w Moniatyczach
  Miejscowość:	Moniatycze
  Nauczyciel:	Bełz Justyna

   

Praca, moc, energia

• 41. Absorpcja czyli pochłanianie energii promieniowania  
  (Nr 59/2015 - Szewczyk Joanna - wyróżnienie w 2015 roku   )  
  

  Przedmioty:	Dwie jednakowe przezroczyste szklane butelki, Karton białego i czarnego papieru, Nożyczki, Klej, Plastikowa rurka, Zabarwiona woda, Strzykawka,Plastelina, Żelazko
  Opis:	Jedną z butelek oklejamy czarnym papierem, a drugą białym. W zakrętkach wykonujemy dziurki i łączymy je przezroczystym wężykiem. Do wężyka wprowadzamy kroplę zabarwionej wody. Wężyk wokół dziurek w nakrętkach uszczelniamy plasteliną. W bliskiej odległości od butelek ustawiamy rozgrzane żelazko. Ciało o barwie białej odbija w całości padające promieniowanie, więc nie pochłania promieniowania cieplnego. Czarna kartka absorbuje czyli pochłania prawie całe promieniowanie cieplne czyli podczerwone i butelka oklejona tą kartką szybciej się nagrzewa. Powietrze w niej się rozszerza i wypycha kroplę wody do butelki oklejonej kolorem białym.
  Uczeń:	Szewczyk Joanna
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudniku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 42. Cyrkulacja w kominie  
  (Nr 55/2015 - Szewczyk Magdalena )  
  

  Przedmioty:	mała świeczka, płaski talerz , butelka plastikowa o objętości 1,5-2 litra ,patyczek do szaszłyków, prostokątny pasek a folii aluminiowej, nożyczki, 1/3 szklanki wody, zapałki.
  Opis:	Obcięta butelka stanowi model komina a) gdy w butelce nie ma przegrody aluminiowej płomień świecy ogrzewa powietrze ,które na skutek konwekcji wędruję pionowo w górę ,ponieważ jest mniej gęste niż otaczające je powietrze chłodne . Chłodne powietrze nie może dostać się do świeczki dołem, ponieważ dolna krawędź butelki jest uszczelniona przez wodę . Chłodne powietrze mogłoby się dostać do świeczki jedynie przez wlot butelki ,ale prąd konwekcyjny ciepłego powietrza blokuje wlot zimnego powietrza . Cyrkulacja powietrza wewnątrz rurki nie jest możliwa. Paląca się świeca szybko zużywa tlen, który znajduje się w rurce . Bez dopływu świeżego powietrza zawierającego tlen, który jest niezbędny do podtrzymania palenia, świeczka gaśnie. b) gdy w butelce umieścimy przegrodę aluminiową umożliwiona zostaje cyrkulacja powietrza. Ciepłe powietrze, ogrzane przez palącą się świecę się świecę, płynie w górę korytarzem po jednej stronie przegrody ,a powietrze chłodne ( z zewnątrz ) dopływa z góry i opada korytarzem po drugiej stronie przegrody. Stały dopływ świeżego powietrza ( tlenu) nie pozwala świeczce zgasnąć.
  Uczeń:	Szewczyk Magdalena
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudniku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 43. Doświadczenie Joulea  
  (Nr 224/2017 - Mazurek Kacper )  
  

  Przedmioty:	Model urządzenia Joulea, termometr, butelka z wodą, waga, woda...
  Opis:	W 1843 James Joule wykonał doświadczenie, które potwierdziło słuszność założenia i stało się podstawą sformułowania zasady równoważności pracy W i ciepła Q. W doświadczeniu na zbudowanym urządzeniu zaprezentuję jak energia potencjalna opadającego ciężaru zostanie zamieniona w energię wewnętrzną wody. Za pomocą urządzenia można mierzyć ilość pracy niezbędnej do podniesienia temperatury cieczy.
  Uczeń:	Mazurek Kacper
  Szkoła:	Gimnazjum im. Agaty Mróz w Nieliszu
  Miejscowość:	Nielisz
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 44. EMISJA PROMIENIOWANIA CIEPLNEGO  
  (Nr 77/2015 - Falicki Bartłomiej )  
  

  Przedmioty:	2 MAŁE SZKLANE BUTELKI , JEDNA DUŻA SZKLANA BUTELKA , PASKI KARTONU BIAŁEGO I CZARNEGO , KLEJ , NOŻYCZKI , PLASTIKOWA RURKA , TAŚMA , ZABARWIONA WODA , CZAJNIK Z GORĄCĄ WODĄ , PIPETA
  Opis:	NAJPIERW W ZAKRĘTKACH PLASTIKOWYCH DWÓCH SZKLANYCH BUTELEK WYKONUJEMY DZIURKI . NASTĘPNIE ŁĄCZYMY JE PRZEZROCZYSTYM WĘŻYKIEM SZCZELINY USZCZELNIAMY PLASTELINĄ . DO WĘŻYKA WPROWADZAMY KROPLE ZABARWIANEJ WODY I ZAKRĘCAMY ZAKRĘTKI . MIĘDZY BUTELKI WSTAWIAMY DUŻĄ BUTELKĘ OKLEJONA Z JEDNEJ STRONY CZARNYM PAPIEREM A Z DRUGIEJ BIAŁYM . DO ŚRODKOWEJ BUTELKI WLEWAMY GORĄCĄ WODĘ . KROPLA CIECZY W WĘŻYKACH PRZESUWA SIĘ OD STRONY BUTELKI SĄSIADUJĄCEJ Z BIAŁĄ KARTKĄ . KROPLA ZABARWIONEJ WODY WLEWA SIĘ DO BUTELKI KOLO BIAŁEJ KARTKI . NAKLEJONA NA DUŻĄ BUTELKĘ .
  Uczeń:	Falicki Bartłomiej
  Szkoła:	Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Dąbrowski Marcin

   
• 45. Maszyna Goldberga  
  (Nr 189/2017 - Tatys Katarzyna )  
  

  Przedmioty:	Model maszyny Goldberga
  Opis:	Przedstawienie zmiany energii potencjalnej na energię kinetyczna za pomocą maszyny Goldberga
  Uczeń:	Tatys Katarzyna
  Szkoła:	Gimnazjum nr. 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Osińska Ewa

   
• 46. Rozszerzalność termiczna ciał stałych  
  (Nr 58/2015 - Szewczyk Katarzyna )  
  

  Przedmioty:	Metalowy pręt, puszka, denaturat, szklana szyba, 3 deseczki, 2 gwoździe, młotek
  Opis:	Podczas ogrzewania ogniem metalowego pręta wydłuża się on, co powoduje rozbicie się szyby.Dzieje się tak dlatego, że podczas ogrzewania pręta zwiększają się odległości pomiędzy cząsteczkami. Zjawisko to zwane jest rozszerzalnością temperaturową ciał stałych. Gdy pręt wydłuży się o ustaloną długość, spowoduje rozbicie szyby.
  Uczeń:	Szewczyk Katarzyna
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudniku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 47. Turbina wiatrowa  
  (Nr 241/2018 - Kulanin Martyna )  
  

  Przedmioty:	wiatrak, dioda i kołowrót
  Opis:	Turbian wiatrowa to urządzenie zmienające energię kinetyczną wiatru na pracę mechaniczną, czyli obrót wiatraka. Wał wiatraka przenosi energię z wiatru do prądnicy prądu stałego i przekształca ją w energię elektryczną . Dioda przewodzi prąd zawsze w jedną stronę , jak będziemy kręcić w drugą stronę, to energia dalej jest produkowana, ale didoa się nie zaświeci, bo nie przewodzi prądu. Turbina zbudowana jest z gondoli, w której znajduje się prądnica, łopatki, wału, podstawy, wieży, diody, wirnika i kołowrotu, który zastępuje nam wiatr.
  Uczeń:	Kulanin Martyna
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa nr 5 im. Księdza Jana Twardowksiego w Biłgoraju
  Miejscowość:	Biłgoraj
  Nauczyciel:	Dąbrowska Agata

   
• 48. Układ hamulcowy  
  (Nr 97/2015 - Sobieszczuk Kamil )  
  

  Przedmioty:	przewody elektryczne, włącznik, dwie strzykawki, wężyk gumowy, mały silniczek, małe kółko, dwa kawałki listewki, klocek hamulcowy z roweru, kawałek dużej deski, bateria, taśma izolacyjna
  Opis:	Do dużego kawałka deski przymocowano kawałek listewki, do której przyczepiono silniczek z kółkiem. Na pierwszym kablu założono włącznik. Drugi kawałek listewki przecięto na pół i jedną część ścięto na skos. Na obu końcach wężyka gumowego przymocowano strzykawki. Za pomocą taśmy izolacyjnej przymocowano je do wcześniej przykręconych listewek.Do jednej strzykawki przymocowano klocek hamulcowy. Końce kabli podłączono do baterii i włączono silniczek. Gdy silniczek się rozpędził, wyłączono go i zahamowano go za pomocą układu hamulcowego.
  Uczeń:	Sobieszczuk Kamil
  Szkoła:	Zespół Szkół w Łopienniku Nadrzecznym
  Miejscowość:	Łopiennik Górny
  Nauczyciel:	Boruczenko-Sieńczyk Anna

   

Ruch i siły

• 49. Skacząca fasolka  
  (Nr 152/2016 - Baj Łukasz - wyróżnienie w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	kawałek aluminiowej foli, kulka metalowa/szklana, rurka o średnicy ok 2-3 cm lub długopis, mały zamykany pojemnik, nożyczki, równia pochyła
  Opis:	Nawijamy folię aluminiową(ok. 8cmx15 cm) na rurkę, ściągamy folię z rurki, robimy z niej cukierek do środka ,którego wrzucamy kulkę i również zawijamy. Obcinamy nożyczkami końce cukierka wsadzamy do pojemnika ,zamykamy i mocno potrząsamy. Po chwili tak zbudowaną fasolkę staczamy po pochyłej powierzchni. Fasolka porusza się (skacze) po rampie, ponieważ umieszczona w środku kulka zmienia jej środek ciężkości skutkując nietuzinkowym sposobem poruszania. Dlaczego tak się dzieje? Środek ciężkości ciała, to punkt do którego przyłożona jest wypadkowa siła ciężkości działająca na ciało. Jeśli spuścimy przedmiot po pochyłej powierzchni kulka w środku stoczy się z niej powodując ciągłe przemieszczanie się środka ciężkości.
  Uczeń:	Baj Łukasz
  Szkoła:	Zespół Szkół Publicznych im.Żołnierzy Września 1939r. w Majdanie Górnym
  Miejscowość:	Majdan Górny
  Nauczyciel:	Maciąg Jolanta

   
• 50. Badanie siły wyporu powietrza  
  (Nr 218/2017 - Bartoszczyk Weronika - III miejse w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	Słój, pompka do wypompowywania powietrza, słomki, nitka, plastelina, balonik, rurka gumowa.
  Opis:	Z patyczków wykonałam wagę, na jednym ramieniu przymocowałam balonik a na drugim kuleczkę plasteliny. Wagę jest w równowadze. Po umieszczeniu całości w słoju i wypompowaniu powietrza, waga zmieni swoje położeni. Na balonik o dużo większej objętości niż kulka z plasteliny w powietrzu działała większa siła wyporu.
  Uczeń:	Bartoszczyk Weronika
  Szkoła:	Gimnazjum im. Agaty Mróz w Nieliszu
  Miejscowość:	Nielisz
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 51. Badanie wytrzymałości balonów.  
  (Nr 274/2018 - Siemko Dawid )  
  

  Przedmioty:	Płyta pilśniowa, styropian, balony, taśma, gwóźdź.
  Opis:	Do płyty przykleiłem styropian, wyżłobiłem miejsca, w które umieszczę balony (dzięki temu nie uciekną), w każdym wyżłobieniu wywierciłem otwór. Umieściłem balony w przygotowanych miejscach i ukląkłem na tak przygotowanej konstrukcji. Na początku jest 8 balonów, które utrzymują mój ciężar. Później kolejno przez wywiercone otwory w płycie przebijam balony i sprawdzam czy pozostałe jeszcze mnie utrzymają. W pewny momencie pozostałe nie wytrzymują naprężenia i wszystkie strzelają.
  Uczeń:	Siemko Dawid
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny
  Miejscowość:	Złojec
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 52. Balonowa karuzela  
  (Nr 192/2017 - Pałka Błażej )  
  

  Przedmioty:	Kilka balonów, suszarka, taśma dwustronna
  Opis:	Po zrobieniu koła z balonów ustawiamy suszarkę aby wylot powietrza był ustawiony w górę i przenosimy balony nad strumień powietrza. Balonu wykonują obroty. Dzieje się tak ponieważ, strumień gazu generuje korytarz niższego ciśnienia w którym zamknięty jest przedmiot a z zewnątrz dociskany jest wyższym ciśnieniem atmosferycznym, więc będzie się w tym korytarzu utrzymywał. Kolejne balony wpadają w korytarz i poruszają się w nim pchane strumieniem powietrza a jednocześnie sposób ich połączenia wymusza obrót całej struktury.
  Uczeń:	Pałka Błażej
  Szkoła:	Zespół Szkół Publicznych im. Papieża Jana Pawła II w Moniatyczach
  Miejscowość:	Moniatycze
  Nauczyciel:	Bełz Justyna

   
• 53. Balonowe koło  
  (Nr 196/2017 - Umińska Martyna )  
  

  Przedmioty:	Kilka balonów (6), taśma dwustronna, suszarka
  Opis:	Nadmuchane balony łączymy taśmą dwustronną tworząc koło. Połączone kółko balonów umieszczamy w strumieniu powietrza z suszarki. Kółko balonów obraca się. Strumień gazu generuje korytarz niższego ciśnienia, w którym zamknięty jest przedmiot, z zewnątrz wyciskany jest wyższym ciśnieniem atmosferycznym, więc będzie się w tym korytarzu utrzymywał. Kolejne balony wpadają w korytarz i poruszają się w nim pchane strumieniem powietrza, jednocześnie sposób ich połączenia wymusza obrót całej struktury.
  Uczeń:	Umińska Martyna
  Szkoła:	Gimnazjum Nr 2 im. Papieża Jana Pawła II w Tomaszowie Lubelskim
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula

   
• 54. Bezwładność ciał  
  (Nr 176/2016 - Mazurek Magdalena )  
  

  Przedmioty:	szklanka, tekturka, moneta, ugotowane jajko, kartka A4, taśma klejąca, sztywna kartka A4, świeczka, plastikowa butelka, nożyczki, zapałki, cienka drewniana listewka, młotek, gazeta. stół
  Opis:	1. Kładziemy na szklance tekturkę, a na niej monetę. Gdy gwałtownie pociągniemy za tekturkę moneta spada do szklanki. 2. Nalewamy wodę do połowy szklanki. Na szklance kładziemy tekturkę, na niej wykonaną z kartki A4 cienką rurkę, a na szczycie rurki stawiamy ugotowane jajko. Gwałtownie pociągamy za tekturkę. Jajko wpada do szklanki z wodą ale nie od razu. Przez moment zachowuje swoje położenie, a następnie spada do szklanki. 3. Do leżącej na stole tekturki przyklejamy zapaloną świeczkę. Gdy szybkim ruchem poruszamy po stole tekturką ze świeczką w jedną stroną i z powrotem, to płomień świeczki odchyla się przeciwnie do zwrotu prędkości. Przykrywamy świeczkę plastikową osłoną w kształcie cylindra, wyciętą z butelki po napojach i przyczepiamy ją za pomocą taśmy klejącej do tekturki. Podczas szybkich ruchów tekturki płomień świeczki tym razem odchyla się lekko zgodnie ze zwrotem prędkości. 4. Cienką listewkę kładziemy na stole tak, aby jej część wystawała poza krawędź stołu i uderzamy w brzeg listewki młotkiem. Listewka obracając się leci do przodu. Ponownie tak samo kładziemy listewkę na stole i przykrywamy część listewki leżącą na stole gazetą. Jeśli powoli ręką naciskamy na wystający koniec listewki to listewka razem z gazetą z łatwością podnosi się do góry. Następnie uderzamy silnie młotkiem w wystający koniec listewki. Listewka ulega złamaniu, a gazeta pozostaje nieporuszona.
  Uczeń:	Mazurek Magdalena
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudnku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Prokop Anna

   
• 55. Czy mozna stanąć na surowych jajkach?  
  (Nr 149/2016 - Stołpiak Julia Stołpiak )  
  

  Przedmioty:	Jajka i podstawka
  Opis:	Ucznnica staje na podstawce pod którą są umieszczone surowe jajka odpowiednio ułożone i sprawdza czy sa w stanie utrzymać jej ciężar.
  Uczeń:	Stołpiak Julia Stołpiak
  Szkoła:	Gimnazjum nr 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Świech Małgorzata

   
• 56. Głośnik  
  (Nr 177/2016 - Panas Katarzyna - wyróżnienie w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	drut miedziany nawinięty na szpulkę magnes neodymowy moneta plastikowy kubek lub kartka papieru zwinięta w rulon kabel od słuchawek urządzenie nadające dźwięk (laptop lub telefon)
  Opis:	Z nawiniętego drutu na szpilkę otrzymujemy cewkę, którą podłączamy do kabla od słuchawek. Kubek lub kartka papieru zwinięta w rulon służy nam jak membrana. Do kubka lub rulonu wkładamy monetę a z zewnętrznej strony przykładamy magnes. Zestaw kładziemy magnesem na cewkę. Kabel podłączamy np. do telefonu i włączamy muzykę.
  Uczeń:	Panas Katarzyna
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Rudnku
  Miejscowość:	Rudnik
  Nauczyciel:	Prokop Anna

   
• 57. Łódź odrzutowa.  
  (Nr 156/2016 - Kapturkiewicz Cezary - wyróżnienie w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	Kokos, świeca zapachowa lub mała świeczka, wydmuszka, spinacze biurowe, woda, taśma klejąca.
  Opis:	Otwieramy kokosa i zostawiamy skorupę z jednej połowy. Wpinamy bądź wklejamy spinacze w skorupę tak, aby wydmuszka się nie ruszała podczas żeglugi. Wydmuszkę napełniamy wodą i zaklejamy 1 otwór, umieszczamy ją na spinaczach, pod wydmuszkę wkładamy świeczkę i umieszczamy obiekt na wodzie. Podpalamy świeczkę i obserwujemy pływającą łódkę.
  Uczeń:	Kapturkiewicz Cezary
  Szkoła:	Gimnazjum nr 2 im. Papieża Jana Pawła II
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula

   
• 58. Magiczna rękawiczka  
  (Nr 164/2016 - Kolano Klaudia - wyróżnienie w 2016 roku   )  
  

  Przedmioty:	gumowa rękawiczka (lub balon), plastikowa butelka, gwóźdź, woda, taśma klejąca
  Opis:	Przebieg doświadczenia:W dnie butelki robimy otwór za pomocą gwoździa. Zaklejamy otwór taśmą. Napełniamy ? butelki wodą. Do butelki wkładamy rękawiczkę i mocujemy na szyjce naczynia za pomocą gumki recepturki. Odklejamy taśmę i woda wypływa z butelki. Obserwacje: W trakcie wylewania się wody, rękawiczka wypełnia się powietrzem, a butelka zostaje nieco zgnieciona.
  Uczeń:	Kolano Klaudia
  Szkoła:	I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej
  Miejscowość:	Zamość
  Nauczyciel:	Bochyńska Małgorzata

   
• 59. Napięcie powierzchiowe  
  (Nr 257/2018 - Popielec Mateusz - V miejse w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	? Woda, ? Butelka, ? Gumka recepturka, ? Siatka, ? Wykałaczki, ? Lejek.
  Opis:	Nalewamy wodę do butelki. Obwiązujemy butelkę siatką. Odwracamy butelkę. Obserwujemy. Możemy do środka wpuścić kilka wykałaczek.
  Uczeń:	Popielec Mateusz
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa w Michalowie
  Miejscowość:	Michalów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 60. Nie odbijająca się piłka  
  (Nr 222/2017 - Mazurek Kacper - II miejse w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	Piłeczki pingpongowe, piłka do koszykówki, olej, woda, strzykawka, igła, centymetr, tablet lub aparat, kamera.
  Opis:	Do części artystyczną z okazji otwarcia hali sportowej potrzebny był jakiś śmieszny element. Zaproponowaliśmy piłkę, która się nie odbija. Aby ją wykonać przeprowadziłem szereg doświadczeń, które pokazały, że temat jest bardzo ciekawy. Na przykładzie piłeczek pingpongowych zaprezentuję jak ciecz wewnątrz piłki wpływa na wysokość odbicia. Okazuje się, że jest ważny rodzaj cieczy i jej ilość. Na przykładzie wody i oleju można pokazać, że inaczej mogą zachowywać się piłeczki napełnione taką samą ilością cieczy. Wysokość odbicia piłeczek wyznaczę analizując klatki filmu nagranego tabletem. Wnioski doświadczeń wykorzystałem do zrobienia nie odbijającej się piłki koszykowej.
  Uczeń:	Mazurek Kacper
  Szkoła:	Gimnazjum im. Agaty Mróz w Nieliszu
  Miejscowość:	Nielisz
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 61. Nurek Kartezjusza  
  (Nr 165/2016 - Kolano Klaudia )  
  

  Przedmioty:	słomka do napojów, spinacz biurowy, plastelina, plastikowa butelka, woda
  Opis:	Przebieg doświadczenia: 1. Rozginamy spinacz biurowy. 2. Końce spinacza wkładamy w zgięty wpół kawałek słomki. 3. Do spinacza dolepiamy kulkę z plasteliny. 4. Wrzucamy zrobionego ?nurka? do wody. Obserwacje: Gdy wrzucamy "nurka" do butelki z wodą to nurek wypływa na powierzchnię. Po odwróceniu butelki nurek ponownie wypływa i zawsze kulka z plasteliną jest na dole. Jeśli w zamkniętej butelce jest prawie pełno wody i mocno naciśniemy ją rękami to nurek idzie na dno. Gdy odpowiednio zmniejszymy nacisk, nurek pływa w środku cieczy. Aby nurek wypłynął z powrotem na powierzchnię należy zwolnić ucisk.
  Uczeń:	Kolano Klaudia
  Szkoła:	I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej
  Miejscowość:	Zamość
  Nauczyciel:	Bochyńska Małgorzata

   
• 62. Nurkujące jajo.  
  (Nr 284/2018 - Luty Patryk )  
  

  Przedmioty:	- jajko - słoik - woda - sól - łyżka
  Opis:	Do słoika wlewamy wodę, a następnie ostrożnie wrzucamy jajko. Można zaobserwować, że opada na dno. Opróżniamy słoik i tym razem wlewamy osoloną wodę. Ponownie wrzucamy jajko. Unosi się ono na powierzchni cieczy. Dolewamy wodę słodką, obserwując, co dzieje się z jajem. W pewnym momencie można zauważyć, że jajko "nurkuje", nie będąc na dnie ani na powierzchni. W tym momencie przestajemy dolewać wody. Te zjawisko opiera się na Prawie Archimedesa mówiącym, że na ciało zanurzone w płynie działa pionowa, skierowana ku górze siła wyporu równa co do wartości ciężarowi cieczy wypartej przez to ciało. Z początku gęstość jaja była większa. Po dodaniu słonej wody - mniejsza. Później, mieszając wodę słoną ze słodką, gęstości cieczy i jaja wyrównały się.
  Uczeń:	Luty Patryk
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula

   
• 63. Ogień na huśtawce  
  (Nr 204/2017 - Misiarz Paulina - V miejse w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	- długa prosta świeca ? sztywny kawałek drutu lub gwóźdź ? nóż ? zapałki ? dwie szklanki ? gazety lub ręczniki papierowe
  Opis:	Ucinamy kawałek świecy, najlepiej kawałek 8-10 cm. Przekłuwamy przez środek świecy kawałek sztywnego i prostego drutu (ewentualnie gwóźdź), tak aby wystawał po obu stronach świecy. Następnie nożem z obu stron ucinamy fragment, aby wystawał knot. Chwytamy za wystające końce, aby sprawdzić czy drut znajduje się w miejscu wyznaczającym środek ciężkości. Przygotowaną huśtawkę zaczepiamy na brzegach dwóch szklanek. Następnie z obu stron zapalamy świeczkę. Po chwili świeca zaczyna wykonywać wahadłowe ruchy, które są coraz ?mocniejsze?. Huśtawka będzie działać aż do wypalenia świecy.
  Uczeń:	Misiarz Paulina
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum w Sułowie
  Miejscowość:	Sułów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 64. Przyssawka z płyty pilśniowej  
  (Nr 275/2018 - Bożek Adrian )  
  

  Przedmioty:	Płyta pilśniowa, rurka PCV, śruba, kartki papieru.
  Opis:	W płycie pilśniowej na środku mocuję uchwyt. Całość kładę na podłodze, przykrywam brzegi kartkami papieru. Próbuję podnieść całą konstrukcję. Nie udaje się, powietrze naciska na zewnętrzną stronę, karki przeszkadzają w dostaniu się pod płytę tak jak w przyssawce.
  Uczeń:	Bożek Adrian
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny
  Miejscowość:	Złojec
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 65. Rakieta  
  (Nr 126/2015 - Gruszka Mateusz )  
  

  Przedmioty:	osoba dorosła, butelka, kawałek tektury, klej, nożyczki, korek, rękawice gumowe, igła do pompowania piłek, pompka do roweru.
  Opis:	Kolejne czynności: 1) Z tektury wyciąć dwa skrzydełka w kształcie płetw. Butelkę przyklejamy do góry nogami do płetw. Pomogą one rakiecie wznosić się do góry. 2) Sprawdzamy czy korek którym zatykamy butelkę jest szczelny. Gdy tak nie jest z gumowych rękawic uszczelniamy korek. W korku robimy dziurę na włożenie igły. Przebieg doświadczenia: Butelkę napełniamy w 1/4 wodą za pomocą pompki przez igłę powoli zaczynamy pompować butelkę. Obserwacje: Gdy powietrze w środku nie mieści się butelka nagle wylatuje w powietrze. Wniosek: Akcja uciekającej do tyłu wody z powietrzem wywołuje reakcję w przeciwnym kierunku napędzając rakietę ku górze. Doświadczenie to demonstruje działanie trzeciego prawa dynamiki Newtona.
  Uczeń:	Gruszka Mateusz
  Szkoła:	Zespół Szkół im H. Sienkiewicza w Grabowcu
  Miejscowość:	Grabowiec
  Nauczyciel:	Pazdan Urszula

   
• 66. Ruch jednostajny przyspieszony na równi pochyłej  
  (Nr 187/2017 - Olifirowicz Julia - wyróżnienie w 2017 roku   )  
  

  Przedmioty:	Równi pochyła i zestaw doświadczalny zbudowany z 3 różnych torów dla jednakowych kul, metronom - aplikacja w telefonie
  Opis:	Alnaliza ruchu kulki na równi pochyłej zamontowanej na 3 różnych wysokościach oraz analiza ruchu 3 jednakowych kul na różnych rorach
  Uczeń:	Olifirowicz Julia
  Szkoła:	Gimnazjum nr. 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Osińska Ewa

   
• 67. Skaczące piłki  
  (Nr 89/2015 - Urbaniak Aleksandra )  
  

  Przedmioty:	Piłka do koszykówki, piłka do palanta.
  Opis:	Upuszczamy z wysokości klatki piersiowej piłkę do koszykówki i obserwujemy na jaką wysokość się odbije. Następnie te same czynności wykonujemy z piłką do palanta. Później bierzemy obie piłki, mniejszą kładziemy na większej i puszczamy je razem. Mniejsza piłka powinna polecieć wysoko w górę.
  Uczeń:	Urbaniak Aleksandra
  Szkoła:	Zespół Szkół Publicznych im. Papieża Jana Pawła II w Moniatyczach
  Miejscowość:	Moniatycze
  Nauczyciel:	Stelmaszczuk Justyna Bełz

   
• 68. Sztuczne dłonie  
  (Nr 140/2015 - Kostrubała Daniel - IV miejse w 2015 roku   )  
  

  Przedmioty:	Słomki, sznurek, strzykawki, wężyki, karton, sklejki.
  Opis:	Z wykorzystaniem słomek, sznurka zaprezentuję zasadę napędu palców w sztucznej dłoni. Rozwinięciem tego doświadczenia będzie dłoń z napędem hydraulicznym, czyli z wykorzystaniem strzykawek. Na zakończenie zademonstruję zastosowanie napędu hydraulicznego (ze strzykawek) na przykładzie ręki robota, która będzie chwyci klocek, położy w innym miejscu - (świetna zabawka dla dużych gimnazjalistów)
  Uczeń:	Kostrubała Daniel
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem
  Miejscowość:	Średnie Duże
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 69. Wpływ oporu powietrza na ruch - czemu rolkarze jeżdżą w peletonach?  
  (Nr 35/2015 - Jarczak Kacper - II miejse w 2015 roku   )  
  

  Przedmioty:	-deska długość ok.1.5m, szerokości ok.30cm, -drewniany klocek wysokości ok. 30cm, -2 samochodziki typu resorak (reprezentujące rolkarzy), -2 identyczne małe kartonowe pudła, -waga, -plastelina -taśma klejąca, -stoper, -flamaster, -kartka papieru,
  Opis:	1.Ustawiamy deskę na klocku tworząc w ten sposób pochylnię. 2.Wyznaczamy początek i koniec toru jazdy resoraków. 3.Do resoraków przymocowujemy kartonowe pudełeczka za pomocą taśmy. 4.Wyważamy samochodziki tak, by ich masa była równa, w razie potrzeby stosujemy plastelinę jako obciążnik. 5.Puszczamy jeden samochodzik ze startu, mierząc jednocześnie czas jego zjazdu. Zapisujemy czas. 6. Wykonujemy jeszcze dwukrotnie takie zjazdy, zapisujemy czasy i wyliczamy średnią zjazdów. 7.Pierwszy z samochodzików(A) ustawiamy na starcie, natomiast drugi(B) 10cm przed nim. 8.Puszczamy oba samochodziki jednocześnie oraz mierzymy czas przejazdu resoraka A. 9.Wykonujemy jeszcze dwukrotnie takie zjazdy i z wyników wyliczymy średnią. 10. Porównujemy wyniki ze zjazdu jednego resoraka oraz dwóch. Czas zjazdu jednego resoraka okazał się dłuższy, niż czas zjazdu resoraka zjeżdżającego za innym. Ukazuje to, że opór powietrza ma znaczący wpływ na ciała będące w ruchu. Wiemy więc już czemu rolkarze jeżdżą w peletonach- jadąc za kimś, mają mniejszy opór powietrza, a co za tym idzie, by osiągnąć tę samą prędkość muszą użyć mniejszej siły.
  Uczeń:	Jarczak Kacper
  Szkoła:	Gimnazjum Nr 2 im. Papieża Jana Pawła II w Tomaszowie Lubelskim
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula

   

Właściwości materii

• 70. Bańki olbrzymy  
  (Nr 14/2015 - Domański Łukasz )  
  

  Przedmioty:	płyn do baniek, sznurek, plastikowe rurki
  Opis:	Sznurek moczymy w płynie do baniek.
  Uczeń:	Domański Łukasz
  Szkoła:	Samorządowy Zespół Szkolny Gimnazjum we Frampolu
  Miejscowość:	Frampol
  Nauczyciel:	Kalisz Joanna

   
• 71. Dawid i Goliat wersja balonowa  
  (Nr 9/2015 - Chmiel Tomasz )  
  

  Przedmioty:	2 balony, rurka, spinacz, 2 gumki recepturki
  Opis:	Nadmuchujemy jeden balon mocniej niż drugi, a ich końce mocujemy do rurki, którą ściskamy spinaczem. następnie ściągamy spinacz
  Uczeń:	Chmiel Tomasz
  Szkoła:	Samorządowy Zespół Szkolny Gimnazjum we Frampolu
  Miejscowość:	Frampol
  Nauczyciel:	Kalisz Joanna

   
• 72. Demonstrowanie ciśnienia w płucach na modelu  
  (Nr 74/2015 - Głaz Michał )  
  

  Przedmioty:	Butelka plastikowa, balony
  Opis:	Model wykonywany jest z butelki i balonów. Podczas odciągania błony gumowej na dnie butelki (przepona) balon umieszczony wewnątrz wypełnia się powietrzem (płuca).
  Uczeń:	Głaz Michał
  Szkoła:	Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 6
  Miejscowość:	Chełm
  Nauczyciel:	Osińska Ewa

   
• 73. Gdzie jest sadza? - napięcie powierzchniowe  
  (Nr 258/2018 - Gnieciak Zofia - wyróżnienie w 2018 roku   )  
  

  Przedmioty:	? 3 łyżeczki ? 2 szklanki z wodą ? kopcąca świeca ? zapałki ? olej, płyn do mycia naczyń
  Opis:	Trzymamy dwie łyżeczki nad płonącą świecą, aż pokryją się sadzą. Wkładamy jedną łyżeczkę do czystej wody i obserwujemy jej wygląd. Wyjmujemy łyżeczkę z wody i sprawdzamy, czy łyżeczka nadal jest pokryta sadzą. Wlewamy do wody płyn do mycia naczyń, wkładamy do niej okopconą łyżeczkę i obserwujemy jej wygląd. Do szklanki czystej wody wlewamy tyle oleju, aby pokryta sadzą część łyżeczki mogła się w nim zanurzyć. Okopconą łyżeczkę wkładamy do warstwy oleju, a po chwili zanurzamy ją głębiej, tak aby znalazła się w wodzie. Obserwujemy wygląd łyżeczki, która znalazła się w wodzie po przejściu przez olej.Na włożonej do czystej wody łyżeczce nie widać sadzy (matowych ciemnych plam). Powierzchnia łyżeczki wygląda tak, jakby była pokryta kroplami rtęci (w tych miejscach, gdzie na łyżeczce jest sadza.Tak samo jest wtedy, gdy okopconą łyżeczkę włożymy do wody z płynem do naczyń.Na łyżeczce zanurzonej w oleju, a następnie włożonej do wody widać sadzę. Dlaczego? To, co na powierzchni okopconej łyżeczki zanurzonej w czystej wodzie wygląda jak rtęć, to pęcherzyki powietrza (przekonuje o tym np. ich pękanie po wyjęciu łyżeczki z wody). Olej i płyn do naczyń dolane do wody powodują, że na powierzchni sadzy pęcherzyki powietrza się nie osadzają. Olej i płyn do naczyń zmniejszają napięcie powierzchniowe wody.
  Uczeń:	Gnieciak Zofia
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa w Michalowie
  Miejscowość:	Michalów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 74. Jak uzyskać lód w 30 sekund ?  
  (Nr 207/2017 - Słoma Kamila )  
  

  Przedmioty:	woreczki do lodu, statyw, dezodoranty.
  Opis:	Do woreczka do lodu nalewamy wody. Woreczek umieszczamy na statywie. Na woreczek rozpylamy dezodorant.
  Uczeń:	Słoma Kamila
  Szkoła:	Gimnazjum w Łukowej im. Pawła Adamca
  Miejscowość:	Łukowa
  Nauczyciel:	Dąbrowska Agata

   
• 75. Naczynie z papieru do gotowania  
  (Nr 259/2018 - Gnieciak Zofia )  
  

  Przedmioty:	? papierowa torebka lub samodzielnie wykonane naczynie z papieru ? świeca lub palnik ? woda
  Opis:	Papierową torebkę lub samodzielnie wykonane naczynie z papieru napełniamy wodą i ogrzewamy nad płomieniem.Wynik Papierowa torebka nie spaliła się, a woda się zagrzała, może nawet zagotowała. Dlaczego? Papier nie zapalił się, ponieważ woda odbierała od niego energię, co nie pozwalało na wzrost energii wewnętrznej papieru, a zatem i na wzrost temperatury papieru do temperatury, w której zaczyna się on palić.
  Uczeń:	Gnieciak Zofia
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa w Michalowie
  Miejscowość:	Michalów
  Nauczyciel:	Wanat Mariola

   
• 76. Nietypowe bańki  
  (Nr 121/2015 - Mróz Weronika )  
  

  Przedmioty:	pojemnik o dużej powierzchni, woda, płyn do mycia naczyń lub płyn do kąpieli, słomki i wykałaczki.
  Opis:	Ze słomek i wykałaczek o różnej długości przygotowujemy szkielety graniastosłupów. Wodę wlewamy do pojemnika i dodajemy do niej płyn do mycia naczyń lub płyn do kąpieli. Mieszamy. Wybrany szkielet zanurzamy kolejno ścianami w otrzymanym roztworze. W ten sposób otrzymujemy bańki o wielu kątach. powstaje to dzięki sile spójności, oraz utworzeniu cienkiej błony mydlanej.
  Uczeń:	Mróz Weronika
  Szkoła:	Gimnazjum w Gorzkowie
  Miejscowość:	Gorzków
  Nauczyciel:	Typińska Małgorzata

   
• 77. Silnik odrzutowy  
  (Nr 242/2018 - Pietruczyk Patrycja )  
  

  Przedmioty:	łódka, woda, podgrzewacz
  Opis:	Silnik znajdujący się w motorówce działa podobnie jak silnik odrzutowy w samolocie. Gorąca woda ( para wodna) ogrzana przez podgrzewacz wypychana jest do tyłu a silnik pchany jest do przodu.
  Uczeń:	Pietruczyk Patrycja
  Szkoła:	Szkoła Podstawowa nr 5 im. Księdza Jana Twardowksiego w Biłgoraju
  Miejscowość:	Biłgoraj
  Nauczyciel:	Dąbrowska Agata

   
• 78. Termometr Galileusza  
  (Nr 136/2015 - Mazepa Konrad )  
  

  Przedmioty:	Słój, piłeczki pingpongowe, woda, sól, alkohol, termometr, ciepła woda.
  Opis:	Wraz se wzrostem temperatury gęstość cieczy maleje. To ma wpływ na pływanie ciał. W doświadczeniu omówię to zjawisko oraz zademonstruję zastosowanie jego w termometrze Galileusza. W słoju z alkoholem pływają piłeczki pingpongowe wyważone tak aby pływały do określonej temperatury. Jeśli temperatura alkoholu wzrośnie, gęstość maleje, staje się mniejsza niż gęstość piłeczek i piłeczki kolejno będą tonęły.
  Uczeń:	Mazepa Konrad
  Szkoła:	Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem
  Miejscowość:	Średnie Duże
  Nauczyciel:	Kuduk Mirosław

   
• 79. Zaczarowana nitka.  
  (Nr 157/2016 - Kapturkiewicz Cezary )  
  

  Przedmioty:	Nitka, zapałka lub wykałaczka, detergent, naczynie z wodą.
  Opis:	Z nitki robimy pętelkę i umieszczamy na wodzie. Zapałkę maczamy w detergencie, a następnie powoli wkładamy ją do wody wewnątrz pętli. Obserwujemy, jak nitka się rozciąga.
  Uczeń:	Kapturkiewicz Cezary
  Szkoła:	Gimnazjum nr 2 im. Papieża Jana Pawła II
  Miejscowość:	Tomaszów Lubelski
  Nauczyciel:	Kobiałka Urszula